PODRÓŻ Z ODYSEUSZEM

"Jeżeli do Itaki wędrować zamierzasz
Życzyć sobie winieneś
By długa była wędrówka,
Pełna przygód, doświadczeń.
Nie obawiaj się Lajnstygonów i Cyklopów
Ani gniewnego Posejdona,
Nigdy nie spotkasz ich na swojej drodze,
Jeśli myśli twe będą wysokie (...)
Itaka dała Ci tę piękną podróż,
Bez Itaki nie wyruszyłbyś w drogę (....)
Nie oszukała Cię Itaka.
Wróciwszy tak mądry, po tylu doświadczeniach,
zrozumiesz prawdziwie, co to jest Itaka. "
Kawafis - Itaka

Żywiołem "Odysei" jest morze. Tysiące wysp i wysepek rozsianych na Morzu Śródziemnym, stanowiło wyzwania dla ówczesnych żeglarzy. Istniały wyspy, których nikt nie odwiedzał, owiane legendą fantastycznych wydarzeń. Najczęściej żeglowano ku północnych wybrzeżom Peloponezu, do południowych rejonów Krety, na Sycylię, Cypr, wybrzeże Egiptu... Oto miejsca prawdopodobnych Przygód Odyseusza. Morze w "Odysei" ogranicza się do wysp i wielkich odległości. Statek może być bardzo daleko zniesiony z kursu. Kierując się ku północnym wybrzeżom Peloponezu, może dotrzeć do południowych rejonów Krety. Jednakże inne, mające więcej szczęścia statki, odbywają rejs z Troi w rozsądnym czasie. Istnieją wyspy, których niemal nikt nie odwiedzał, z wieloma magicznymi czy monstrualnymi mieszkańcami. Liczne fantastyczne historie umiejscowione są jak się wydaje- na Sycylii oraz w zachodniej części Morza Śródziemnego, chociaż nie powiedziano dokładnie w jaki sposób Odyseusz właśnie się tam znalazł; geografia jego wędrówek jest mocno niespójna.

POLIFEM NIKT
"Płynąc wzdłuż wybrzeża dotarli do miejsca, skąd widać było pieczarę obrosłą gąszczem laurowym. Przy niej była zapora zbudowana z olbrzymich głazów(...) Sam widok tej zagrody powinien był odstraszyć Odyseusza. Wyglądał na dzieło rąk ludzkich " Jak wiadomo Odyseuszowi udało się uciec z groty oślepionego giganta Polifema kryjąc się pod runem barana. Tę scenę możemy zobaczyć na małych archaicznych przedmiotach z brązu odnalezionych w Delfach, Olimpii, Eginie.

ODYSEUSZ W PODZIEMIACH
" Wśród mar, które wyszły z podziemia, zobaczył swą matkę. Nie wiedział o jej śmierci, widok drogiej staruszki przejął go bólem" Gdzie mogła znajdować się tajemnicza wyrocznia? Najprawdopodobniej to Dodona. Leży na północno - zachodnim krańcu Grecji, tuż przy obecnej granicy z Albanią kilka kilometrów w głębi lądu, w dolinie u podnóża Gór Pindos. Centralnym punktem sanktuarium było święte drzewo. Budowle w Dodonie były strome i aż do czasów helleńskich nieliczne. Najwspanialszym zabytkiem jest zbudowany po śmierci Aleksandra Wielkiego- teatr, ponad którym znajduje się ufortyfikowany akropol. Miejsce, w którym znajduje się Dodona, zachowało się atmosferę starożytnego odludzia I dzikości. Składane ofiary rzadko były bogate.

NA WYSPIE EOLA
"Oto wyspa Eolia (...) Mieszka na niej Eol król wiatrów, ojciec sześciu synów i sześciu córek. Ma pałac prześliczny, owiany nieustanną muzyką elfów, pachnący mięsem i winem wiecznie gościnnych stołów biesiadnych." Gdzie leży mityczna wyspa Eola? Najprawdopodobniej są to Wyspy Liparyjskie (Liparia), które leżą o kilka mil na północ od Sycylii. Starożytna Liparia to raj dla badaczy prehistorii; tu został odkopany miejscowy akropol i okazało się, że miasto to było nieprzerwanie zamieszkałe od czasów bardzo dawnych do dziś. Lipari jest jednym z niewielu w basenie Morza Śródziemnego źródeł obsydianu-wulkanicznego szkła, które bardzo wysoko ceniono jako materiał na ostrza przed zastosowaniem narzędzi z brązu. Mykeńczycy prowadzili tu handel, a ich skarby znajdują się w miejscowym muzeum. Powyżej: Sztuka późnego okresu mykeńskiego jest oszczędna i pełna humoru. Na tym naczyniu z Lefkandi na Eubei para gryfów karmi swe młode w ptasim gnieździe.

SPOTKANIE NAUZYKAE
"Lecz u Posejdona
Dawny gniew na Odysa zawrzał w głębi łona,
Więc rzekł, wolę Zeusową badając w tym względzie:
"Czyż ja, ojcze Kronidzie, tutaj w bogów rzędzie
Mogę cześć mieć, jeżeli człek o mnie nie stoi,
Jak te Feaki? Ród to przecie ze krwi mojej.
Jam tuszył, że ten Odys nacierpi się dużo,
Nim wróci do ojczyzny, a byłbym go burzą
Niejedną bił w przeprawie do domu z powrotem.
Wszakżeś sam na to przystał i sam radził o tem!
oni go przewieźli śpiącego okrętem
Bezpiecznie do Itaki, opatrzyli sprzętem
1 złotym, i spiżowym i cienkimi szatki!
Większe ma, niżby z Troi wywiózł był dostatki,
Gdyby z łupem tam wziętym powrócił bez szkody"

Odyseusza ciągle prześladował gniew Posejdona, który zawziął, się na bohatera spod Troi. Kolejne przekleństwo boga spowodowało katastrofę statku. Morze wyrzuciło Odysa na brzeg wyspy Scheria (prawdopodobnie Korfu) zamieszkiwanej przez żeglarski lud Feaków. Odysa odnalazła piękna królewna Nauzykae, która zaprowadziła bohatera do domu swego ojca Alkinoosa. Podczas wspanialej uczty Odyseusz opowiedział swoje przygody, a potem został wyprawiony do domu. Żeglarze feaccy przenieśli go śpiącego z okrętu na brzeg ojczystej wyspy, po czym odpłynęli. Czym zachwyciła Odyseusza wyspa Feaków? Być może tak, jak współcześni turyści zobaczył tam , RAJ - ARKADIĘ. Gdzie leży Korfu?(Kerkira-594 km) Od Albanii dzieli ją 3 km, a od włoskiego wybrzeża 75 km. To urodzajna, wyspa, o wiecznie zielonej roślinności; wnętrze wyspy pagórkowate, górzyste porastają zarośla typu maki, lasy dębowe i sosnowe. Najwyższa z gór nazywa się Pantokratori i dźwiga na swym czubie kościół chrześcijański, zbudowany na fundamentach pogańskich. Bogata jest historia skomplikowanych losów wyspy. "W 435 roku p.n.e. po zwycięstwie nad Koryntem Korkyra zwróciła się do Aten z propozycją sojuszu. Duch rywalizacji i nierozłącznie z nim związana drażliwość, wysoko mierzący imperializm Aten... doprowadziła miasto do krawędzi straszliwej wojny..." W 1799 roku wyspę na czele floty rosyjsko-tureckiej zdobył admirał Uszakow. Zaraz potem na wyspę wrócili Francuzi, których przepędził i Anglicy... Turyści przybywają na Korfu wypoczywać i oglądać zabytki. Szczególne zainteresowanie oprócz twierdz budzi: kościół św. Spirydiona, przyczółek Artemidy z okolic Palajopolisjedno z najwcześniejszych, ocalałych dzieł rzeźbiarskich epoki archaicznej (druga polowa VI w. p. n. e.), cenofag Menekratesa z epoki archaicznej (VII w. p. n. e.)

W OJCZYSTEJ ITACE
"W istocie kiedy przemówił, już otworzyła ramiona, już go ściskała; oboje płakali z nadmiernego szczęścia. Nie było dla nich snu tej nocy. Słowa, upragnione słowa opasały ich wstęgą złocistą, słowa miłości i tęsknoty. Rozpowiadali wszystkie biedy, które wycierpieli z dala od siebie i już jakby rozłączeni na wieki. Tak zastał ich świt różowy." Atena sprawiła, że Odyseusz zmienił się w żebraka i nierozpoznany wszedł do własnego domu by zemścić się na zalotnikach swojej żony. W ten sposób po 10 latach tułaczki odzyskał dom i rodzinę. Bo czymże jest mityczna Itaka? Miejscem ukochanym i bliskim, do którego wracamy, bo stamtąd jesteśmy, tam dorastaliśmy, stamtąd wyruszamy po swoje życiowe przygody, spotkanie z losem. Itaka to nasza rodzina, bliskie twarze, uśmiech dzieci, zatroskane oblicza rodziców... symboliczna podróż jak nasze życie. Jednoocy giganci, worek z wiatrami, ludzie przemienieni w zwierzęta, "zaczarowane" jedzenie... w pewnym sensie razem z Odyseuszem odbywamy podróż w "Krainę Czarów", której nigdy nie było ani na lądzie ani na morzu, ale czyż nie była to fascynująca przygoda? Dzięki niej poznałam lepiej nie tylko mitologię Greków, ale ich historię, geografię, sztukę, poezję... Było warto!